Asıl adı Yusuf Sinaneddin b. Yakub-ı Germiyanî olan müellif Yakub-ı Germiyanî’nin oğludur ve babası Yanya’da şeyhlik yaparken doğmuştur.
Babası Ya’kub Efendi’nin Davutpaşa’da bir zaviyeye tayin edilmesi üzerine 4 yaşında İstanbul’a gelmiştir.
Merkez Efendi’den ders talim etmiştir. Onun hayır duasını almıştır. Ayrıca Merkez Efendi onunla alakalı olarak babasına şöyle demiştir: “ Senin bu oğlunun geleceği iyidir. Hatta senin seccadene otursa gerektir. Hacca gitmek de ona nasip olacaktır.”
İstanbul’da zahiri ilimleri öğrenmiş, Şah Efendi’ye mülazım olmuş, ilmi derecesini artırdıktan sonra Şeyhü’l-islam Ebu’s-su’ud Efendi’nin ilmi terbiyesinden geçiştir. Medreseyi bitirdikten sonra bazı medreselerde müderrislik yapmış, daha sonra müderrislikten ayrılmıştır. Bundan sonra babası Şeyh Ya’kub Efendi’ye bağlanmıştır.
Halvete girmiş, riyazetten sonra babası Yusuf Sinaneddin’e hilafet ve icazet vermiştir. Daha sonra, Kethüda Ferruh Efendi’nin yaptırdığı zaviyeye 1564 yılında şeyh olarak yerleştirilmiştir.
Babasının vefatı dolayısıyla Kocamustafapaşa Sünbülî Hanigahı’na şeyh tayin edilmiştir.
Sünbülî Sinan ilmi derinliğinin yanı sıra hafızlığı, musikiye aşinalığı, müfessirliği ve vaazlarıyla ön planda olmuştur.
Merkez Efendi Külliyesinde Seyyid Muslihüddin Efendi adına düzenlenen toplantıda Yusuf Sinaneddin de, konuşma yapmıştır. Söz konusu merasim Hulvi Lemazat’ında geçmektedir.
Yusuf Sinaneddin, Merkez Efendi’nin dediği gibi Medine’ye gönderilmiş, yerine postnişinliğe Şeyh Hasan Efendi gönderilmiştir.
Yusuf Sinaneddin, 1581’de Medine’de vefat etmiştir. “Şeyhü’l evliya” tamlamasıyla ölüm tarihi olan 989/1581 sayısı verilmektedir. Kabri Medine’de Cennetü’l Baki’dedir.
Eserleri şunlardır:
1. Tenbihü’l Gabi fi Rü’yeti’n-nebi
2. Tadlilü’t-tevil
3. Risaletü’l Hakikatü Li Talbü’l İkan
4. Menasik-i Hac
5. Tezkiretü’l Halvetiyye
Eserlerinden Menasik-i Hac, yüksek lisans tezi olarak tarafımızdan çalışılmıştır. Tenbihü’l gabi fi rü’yeti’n-nebi ve Tezkiretü’l Halvetiyye de tarafımızdan makale çalışması olarak çalışılmaktadır.
Müellifin Menasik-i Hac adlı eserinde muhtelif kitaplar incelenerek bir menasik-i hac kitabı oluşturulmak istediğinden bahseder. Menasik-i Hac, bir nevi hac ve umre rehberidir. Hac ve umrede yapılması ve yapılmaması gereken kaideler, edilecek dualar yer almaktadır.
Eserinin sonunda bu eseri istinsah edenlere bir dua yer alır.
Eserinin tespit edilmiş 44 adet nüshası bulunmaktadır. Nüshalarının bu kadar çok olması söz konusu eserin çok okunan bir eser olduğunu göstermektedir.
Aynı zamanda söz konusu eser, 16. yüzyıla ait geçiş dönemi eseridir. Eserde dudak uyumu görülmekle beraber yer yer uyumsuz şekiller göze çarpmaktadır.
Bursalı Mehmet Tahir Efendi’nin Osmanlı Müellifleri adlı eserinde Yusuf Sinan Efendi maddesinde iki adet beyti yer almaktadır:
Beni benlikten al kurtar ilahi,
Ki gide bendeden benlik günahı.
Kaçan bundan göçem olam müsafir
Cemalin Ka’besinde kıl mücavir.
Kocamustafapaşa’da ikamet etmiş biri olarak, bu zatı incelemenin bana nasip olmasının ilahi takdir olduğunu düşünmekle beraber eserlerinin incelenmesinin ilim hayatı adına önemli bilgilere ulaştıracağı kanaatindeyiz.
Kaynakça
ARIÇ, Dilara Pınar, Sünbülî Sinân’ın Menâsik-i Hacc’ı (Giriş-İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük-Tıpkıbasım), Danışman: Yrd. Doç Dr. Levent DOĞAN (Yüksek Lisans Tezi), Edirne 2015
VELİKAHYAOĞLU, Nazif, Sümbüliyye Tarikatı ve Kocamustafapaşa Külliyesi, Çağrı Yayınları, İstanbul 2000
YÜCER, Hür Mahmut, “Sümbüliyye” maddesi, DİA Ansiklopedisi, 2010
Bursalı Mehmet Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri 1299-1915 1. Cilt, Meral Yayınları, İstanbul
Dilara Pınar ARIÇ