Türkiye, ilk defa 1975 yılında Semiha Yankı’nın “Seninle Bir Dakika” adlı Türkçe şarkısıyla katıldı. Duru bir Türkçe ile katılım olmasına rağmen, jüriden 3 puan aldı. “Seninle bir dakika umutlandırıyor beni Bir dakika siliyor canım yılların özlemini Hasret tükenmez gibi, kavuşmak bir dakika Sevmek bir ömür sürer, sevişmek bir dakika Seninle buluşmamız bir dakikada geçti Gözlerim gözlerini canım, bir dakikada içti Hasret tükenmez gibi, kavuşmak bir dakika Sevmek bir ömür sürer, sevişmek bir dakika” (Semiha Yankı, Seninle Bir Dakika) 1978 yılınca Nilüfer, Grup Nazar ile bir düet yaparken karşımıza çıktı. Şarkının sözleri duru, ancak müzikalite yönünden zayıftı. Bu nedenle, 2 puanla son sıralarda yer aldı. “Güneş batıyor aniden seni sevince Güneş doğuyor aniden seni sevince Durma sev günler boyunca - ah... Sevince Biz hep sevince güzel günler - günler sevince Oh... Sevmek ne büyük bir ülke Oh... Sev beni, koş o ülkeye” (Nilüfer-Grup Nazar, Sevince) 1980 yılına gelindiğinde ise, Ajda Pekkan, Petrol adlı şarkısıyla Eurovision Şarkı Yarışmasına katıldı. Pop müziğinin yıldızı, yarışmacı olsa bile, şarkının sözleri pek de güzel Türkçemizi yansıtan bir dile sahip değildi. “Aman petrol, canım petrol Artık sana sana muhtacım petrol Elinde petrol, sonunda petrol Artık dizginlerim senin elinde petrol” (Ajda Pekkan, Petrol) 1981’de Modern Folk Üçlüsü ve Ayşegül Aldinç, Dönme Dolap adlı şarkısıyla yarışmaya katıldı. Şarkıların sözleri, samimi ve duru bir Türkçeydi. Ancak, jüriden 9 puan alarak sonlarda yer aldı. “Yaşamak dönme dolap gibidir arkadaş Onun da iniş ve çıkışları var Talihlidir hep çıkanlar arkadaş Gerçek dost inenlerin yanında var” (Modern Folk Üçlüsü & Ayşegül Aldinç, Dönme Dolap) 1982’de Garo Mafyan’ın orkestra şefliğinde, Neco, Hani? adlı şarkısıyla Eurovision’a katıldı. Sözler ve müzikalite yönünden oldukça iyi olan şarkı, jüriden 20 puan aldı. “Peşimden koşanlar, nerde hani? Kalbini açanlar, nerde hani? Aşkımla coşanlar, nerde hani? Hani? Yüzüme gülenler, nerde hani? Sevgilim diyenler, nerde hani? Beni bekleyenler, nerde hani? Hani?” (Neco, Hani?) Türkiye’yi 1983 yılında Kısa Dalga Vokal Grubu ile birlikte Çetin Alp temsil etmiştir. Şarkı, sözler yönünden zayıf ancak, müzikalite yönünden iyidir. “İşte opera, heyecan fırtınası Coşar ruhumda, duyarın sönmez o aşkı Baleli, aşk dolu, müzikli oyunlar Uvartür, trio, duetto, korolar, Saraydan kız kaçırma, ölmez la traviata” (Çetin Alp, Opera) 1984’te Beş Yıl Önce Beş Sonra adlı grup 37 puanla 12. olmuştur. Şarkının sözleri ve müzikalitesi oldukça iyidir. “Yer yerinden oynar, halay denince Bir başkayız aşka gelince Coşkuluyuz sel gibi, esen yel gibi Bakmayız yabana el gibi” (Beş Yıl Önce Beş Yıl Sonra, Halay) 1985 yılında Mazhar-Fuat-Özkan adlı grup “Diday Diday Diday” adlı şarkıyla Eurovision’a katılmıştır. Şarkı, sözleri ve müziği yönünden uyum içindedir. “Çalış çabala, bitmiyor Günler sensiz olunca geçmiyor Eşimden dostumdan kaçar oldum Sevdalandım ben sana, aşık oldum Oh, diday diday day Oh, diday diday day Hep yanımdan ol ki sen Sevgimiz kolay olsun Olay olsun Aşkımız İlk inanan sen ol bana Oh, diday diday day Oh, diday diday day” (M.F.Ö., Diday Diday Diday) 1986’da ise, Klips ve Onlar, Halley adlı şarkıyla yarıştı. Jüriden 53 puan alarak 9. sıraya yerleşmiştir. Ancak, dil yönünden incelendiğinde yabancı unsurlar göze çarpmaktadır. Bir bütün olarak incelendiğindeyse, bu durumun masum ve bilinçli bir tercih olduğu, barışı temsilen bu sözlerin yazıldığı göze çarpmaktadır. “Bonjour, good morning, hi, hallo, ciao, Merhaba dünya… Haydi barışa Güzele doğru böyle biteviye Sen de sen de sen de… Birlikte” (Klips ve Onlar, Halley) 1987’de Seyyal Taner ve Lokomotif’in birlikte seslendiği Şarkım Sevgi Üstüne adlı şarkıda ise, söz ve müzik uyum içerisindedir. “Benim şarkım sevgi dolu Benim şarkım dostluk dolu Benim yolum aklın yolu Yolum sevgi üstüne” (Seyyal Taner ve Lokomotif, Şarkım Sevgi Üstüne) 1988 yılında Mazhar-Fuat-Özkan’ın seslendiği şarkı olan Sufi, yabancı sözler içermektedir. Sözler ve müzik içerisinde olmasına rağmen, İngilizce sözler, göze batmaktadır. “Hey ya hey ya hey ya Bir denize açılmış sufi Ne sonu var, ne sahili Aşka aşık olmuş o besbelli Deli mi, divane mi? Dance the dance of sufi sophia!”(M.F.Ö. , Sufi) 1989’da Grup Pan’ın seslendirdiği Bana Bana adlı şarkı sözleri ve müziği yönüyle uyumsuz ve gürültülü bir şekil arz etmektedir. “Bana bana, bana bana Bana bunu, bana bunu, bana bana Bana bana, bana bana Bana bunu, bana bunu, bana bana Yapamazsın ay ay ay ay Yapamazsın ay ay ay” (Grup Pan, Bana Bana) 1990’da Kayahan’ın seslendirdiği Gözlerinin Hapsindeyim adlı şarkı, duru Türkçesiyle dikkati çekmektedir. “Kaç yıldır hasretinle alevlenirken düşünceler Kaç gündür hasretinle alevlenirken düşünceler Ben çılgın ben yine gözlerini hapsindeyim Ellerim yüzümde susmuş dudaklarım İsyanlarda gönlüm Zaman gardiyandır Ah ben yine gözlerinin hapsindeyim Aman vermez hasretin ayy ayy ayyy Ay lala lalayyy İçimde martılar Sen gözyaşlarımdasın” (Kayahan, Gözlerinin Hapsindeyim) 1991’de İzel Çeliköz, Reyhan Soykarcı, Can Uğurluer’ın birlikte seslendirdiği İki Dakika adlı şarkı yine düzgün bir Türkçeyle karşımıza çıkmaktadır. “Bir aşk sanki aynı anda uçacakmış gibi Seviyor oysa, bunu hatırla Yine de yıllar geçecek, aslında yaşa yeter ki gidene aldırma Doya doya iki dakika” (İzel Çeliköz, Reyhan Soykarcı, Can Uğurluer, İki Dakika) 1992’de Aylin Vatankoş’un seslendirdiği Yaz Bitti adlı şarkı duru Türkçesiyle dikkati çekmektedir. “Seni yaşamak, sensiz olmamak istiyorum Duyuyor musun beni? Aynı dünyada, ayrı yollarda, yaşayamayız Anlıyor musun? Sevmek zamanı, şimdi gel şimdi” (Aylin Vatankoş, Yaz Bitti) 1992 yılı “televoting” sisteminin ilk defa kullanıldığı zamandır. 1993’te Burak Aydos, Esmer Yarim adlı şarkıyla yarışmaya katılmıştır. Şarkıda blues havası sezilmektedir. “Seni görmez Duymaz olaydım Bir bilsen o günden Beri bir başkayım” (Burak Aydos, Esmer Yarim) 1995’te Arzu Ece, Sev adlı şarkıyla katılmıştır. Şarkı, duru bir Türkçeyle müzik zevki yaşatmaktadır. “Sev, hiç durma sev Sevmekle varolacak Sonsuz bir dünya inan Gül, hiç durma gül Gülmek anlam verir hayatına Unutup bu dünyayı bir kere dene” (Arzu Ece, Sev) 1996’te Şebnem Paker Beşinci Mevsim adlı şarkıyla, 1997’de ise Dinle adlı şarkıyla Eurovision’a katılır. Üçüncülüğün hakkını veren Dinle şarkısı, Türk kültürünün ve Türkçenin güzelliğini aksettirmektedir. “Hiç geçmiyor günler sensiz geceler yine kimsesiz Ah sevdiğim nerdesin kimdesin Dinle Deli aşkının sonu var mıdır Diye sormadan severim seni Acı dinmedin, gece bitmeden Yola düşmeden bulurum seni Bana yar midir? adı var mıdır Diye sormadan bilirim seni Göze girmeden, dile gelmeden Yüze gülmeden, severim seni Ah sevdiğim nerdesin kimdesin Sana sormaya, varmıyor dilim Dinle Sorsaydın adı var mıdır Gerçekten bana yar mıdır Bilseydim sonu var mıdır Sessizce severim seni” (Şebnem Paker, Dinle) 1998’de Tüzmen, Unutamazsın adlı parçayla Türkiye’yi temsil eder. Söz konusu eserde düzgün bir Türkçe kulakların pasını silmektedir. “Yalnızlığım çaldı yine sessiz kapımı Karanlığa giden yolu unutmuşken Yitirmişiz dünleri biz hep yarınlarda Ağla kalbim, ağla, çünkü bu son fırtına Yazık olur ikimize sevgimize Hüzünlere çekme bizi bir nefeste Senden kalan tek şey sana tutsaklığımsa Ağla kalbim, daha çok var aydınlığa” (Tüzmen, Unutamazsın) 1999’da Tuba Önal, Grup Mistik ile yarışmaya katılır. Şarkı, klasik Türk Pop Müziği tarzındadır. “Sen gülerken gülmedim mi? Sen severken sevmedim mi? Biz yeminler etmedik mi? Gel artık, dön artık” (Tuba Önal & Grup Mistik, Dön Artık) 2000’de Pınar Ayhan ve Grup SOS yarışmada Türkiye’yi temsil eder. Latin müziği ve sahne şovuyla dikkati çekmektedir. Pınar Ayhan Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde şarkıyı söylemiştir. “Duyuyor musun kırgın sessizliğimi, sustuğum anda? Kapıyor musun hala bana gözlerini? Yorgunum anla Duyuyor musun kırgın sessizliğimi, sustuğum anda? Kapıyor musun hala bana gözlerini? Yorgunum anla” (Pınar Ayhan & Grup SOS, Yorgunum Anla) 2001 yılında da, Sedat Yüce, Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde söylemiştir. Son defa dön bir bak ardına Ne kaldı geriye hüznünden başka? Ne olursun dön bir kez bak ardına Kollarım açık beklerken, sevgim yollarda (Sedat Yüce, Sevgiliye Son) Grup Safir ve Buket Bengisu, 2002 yılında oldukça hareketli parçayla katılmıştır. Aynı şekilde iki dilde söylenmiştir. “Kal, henüz gitme yalnızlık var içimde Kırgınsın, biliyorum leylaklar soldu kalbinde Yürürüm sensiz bomboş o sahilde Mutsuzum, suskunum, durgunum Yorgunum sensiz ben” (Grup Safir ve Buket Bengisu, Leylaklar Soldu Kalbimde) 2003 yılında, farklılık yapılarak Eurovision şarkısı önceden tanıtılmış, single olarak satışa sunulmuştur. Sertab Erener mükemmel sahne şovuyla tüm kalpler fethetmeyi başarmıştır. Ancak, sadece İngilizce sözlerle söylemesi, Türkçe adına bir sorun oluşturmaktadır. İngilizce sözlerle söylenirse yarışma kazanılır algısı oluşturmuştur. Peki gerçekten öyle midir? 2004 yılında İstanbul’da düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışmasına katılan Athena tamamen İngilizce sözleri dikkati çekmektedir. Barış işaretini göstererek evrensel bir mesaj vermiştir. Ancak, bunu Türkçe sözlerle de anlatamaz mıydı? 2005’te Gülseren Rimi Rimi Ley adlı şarkıyla katılmıştır. Ancak, sözleri anlamsız sözler içermektedir. Türkçenin duruluğunu yansıtmamaktadır. “Leylim ley Rimi rimi ley Aşk değil bu sanki bir ceza bana (Gülseren, Rimi Rimi Ley) 2006 yılında Sibel Tüzün, Türkçe sözlerle yarışmaya katılmasına rağmen, Türkçeye “süperstar” şeklinde geçen ve özümsenen sözcüğü “superstar” şeklinde, İngiliz aksanıyla söylemektedir. İki dille söylenmiş olsa bile, Türkçe sözleriyle söylerken, benimsenen haliyle söylenmeliydi. “Karşında Süperstar! Sev beni Karşında Süperstar! Hisset Beni Karşında Süperstar! Yasa beni Arzu benim, arzu benim, arzu benim sana (Sibel Tüzün, Süperstar) 2007 yılında Kenan Doğulu, İngilizce sözlü Shake It Up Shekerim adlı şarkısına, yalnızca “Shekerim” sözcüğü Türkçeye uymayan şekilde kullanmıştır. “Şekerim” şeklinde yazılsaydı, herhangi bir kayıp olmazdı kanaatindeyiz. “Shake it up shekerim I know what you're feeling Shake it up shekerim I got what you're needing Shake it up shekerim Tell me what you're thinking Shake it up shekerim You're my only sweet thing” (Kenan Doğulu, Shake It Up Shekerim) 2008 senesine gelindiğinde, Mor ve Ötesi grubu Türkçe bir şarkıyla yarışması olarak katılır. Türkçe Rock müziğine oldukça yakıştırılmıştır. Ayrıca grup 138 puanla 7. sıraya yerleşmiştir. “Bir akıllı bir yarım deli Dört yanım akıllı bir yanım deli Herkes akıllı bir ben deli Bir ben deli bir ben deli Beni büyütün, ağlatmayın Sevginiz nerde övündüğünüz Beni büyütün, ağlatmayın Sahte düşlerle oyalamayın” (Mor ve Ötesi, Deli) 2009 yılında, Hadise Düm Tek Tek adlı İngilizce şarkıyla yarışmaya katılır. Şov yönünden iddialı olunmasına rağmen şarkı, 4. olmuştur. 2010 yılında, Manga grubu We Could Be The Same adlı İngilizce bir şarkıyla Eurovision’a katılır. Grup, müzikalite açısından ve sahne şovuyla oldukça iddialıdır ve 2. olmuştur. 2011 yılında Yüksek Sadakat yarı finalde elenmiştir. Şarkı, müzikalite açısından zayıftır. 2012’de, Can Bonomo, Love Me Back adlı şarkıyla 7. sıraya yerleşmiştir. 2013’ten itibaren Türkiye, yarışmaya katılmaktan vazgeçmiştir. Sonuç olarak diyebiliriz ki, Eurovision Şarkı Yarışmasına Türkiye’yi temsilen katılan şarkıcılar 2000 yılından itibaren bazı sözleri yahut tamamı İngilizce sözlerle katılmışlardır. İngilizce sözlü olanlar, Türkçe olanlardan daha başarılı olmadığına göre, duru ve temiz Türkçemizle sözler yazılmasında sakınca bulunmamaktadır. Ayrıca, Eurovision yarışması yalnızca bir “şov programı”dır ve Türk müziğini ölçücü bir kriter değildir. Bu nedenle, söz konusu yarışmaya “şov programı” gözüyle bakılmalı, Türkçe şarkılarla katılım sağlanmalıdır. KAYNAKÇA ARIÇ, Dilara Pınar, “90’lı Yıllardan Günümüze Popüler Müziğin Türkçenin Yozlaşmasındaki Rolü, Dede Korkut Dergisi, C:2, S:4, Ordu. Eurovision Şarkı Yarışmasında Türkiye: http://tr.wikipedia.org/wiki/Eurovision_%C5%9Eark%C4%B1_Yar%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1%27nda_T%C3%BCrkiye http://videomuzik.org/makale/turkiyenin-simdiye-kadar-katildigi-tum-eurovision-sarkilari EROL, Ayhan (2002), “Popüler Müziği Anlamak: Kültürel Kimlik Bağlamında Popüler Müzikte Anlam”, Bağlam Yayınları, İstanbul KAPLAN, Ayten (2005), “Kültürel Müzikoloji”, Bağlam Yayınları, İstanbul SELANİK, Cavidan (1996), “Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni”, Doruk Yayınları, Ankara BEŞİRLİ, Hayati, SAĞIR, Adem (2009), “1995-2009 Döneminde Farklı Müzik Türlerinde Yorumlanan Şarkılarda İstanbul”, Uluslar Arası 7. Türk Kültürü Kongresi Bildiriler IV, AKM Yayınları, Ankara YÖRE, Seyit(2009), “Osmanlı’dan Türkiye’ye Müzik Kültüründe İstanbul”, Uluslar Arası 7. Türk Kültürü Kongresi Bildiriler IV, AKM Yayınları, Ankara Korkmaz, Zeynep (1997),” Günümüzde Dil Yozlaşması”, Türk Dili, 542: 129-138 Korkmaz, Zeynep (2004), “Karamanoğlu Mehmet Beyin Fermanından Günümüz Televizyon Türkçesine”, Türk Dili, 634: 344-350 Küçük, Salim, “Dil Kirliliğinin Türkçemize Yansımaları”, Türk Dili, 669: 504 Gülsevin Gürer ve Boz Erdoğan (2006), “Türkçenin Çağdaş Sorunları”, Ankara: Kitabevi yayınları. Yavuz, Hilmi (2010), “Okuma Biçimleri Varlığın ve Sanatın Dili”, İstanbul: Timaş yayınları. Beyatlı, Yahya Kemal (2009), “Kendi Gök Kubbemiz”, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti. Ökten, Sadettin (2008), “Yahya Kemal’in Rüzgarıyla Düşünceler ve Duyuşlar”, İstanbul: Ötüken Neşriyat. Başgil, Ali Fuad (2010), “Türkçe Meselesi”, İstanbul: Yağmur yayınları. Aksan, Doğan (2007), “Her Yönüyle Dil”, Ankara: TDK yayınları. Atalay, Kemal (2011), “Seny Sevyyorum Türkçe”, İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı. Ateş, Kemal (2010), “Dil Hurafeleri Türkçenin Güncel Sorunları”, Ankara: İmge Kitabevi. Develi, Hayati (2012), “Dil Doktoru”, İstanbul: Kesit Yayınları. Kaplan, Mehmet (2012), “Kültür ve Dil”, İstanbul: Dergah Yayınları. Tanrıkorur, Çinuçen (2009), Müzik Kültür Dil, İstanbul: Dergah Yayınları. Devellioğlu, Ferit (2008), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi. Türkçe Sözlük (2009), Ankara: TDK. http://www.sarki-sozleri.net   Dilara Pınar ARIÇ