Öncelikle çocuk yaş grubunda görme gelişiminin çok önemli olduğunu belirten Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay “Bebekler yaşamın ilk altı ayında oldukça kısıtlı bir görmeye ve göz kontrolüne sahip, bazı istisnalar dışında bu nedenle ilk 4 ayda gözde ara ara kayma olması normal kabul edilir.” dedi. Bu istisnalardan bahseden Çağatay, “hep aynı gözde kayma olması, sık sık içe kayma, yukarı kayma, gözlerden birinin kapatıldığında odaklanma ve obje takibinin zayıf olması, bebeğin bir gözün kapatılmasına aşırı ağlayarak tepki vermesi gibi işaretler varsa bu basit bir bebeklik çağı kayması olmayabilir.” diye konuştu.

Çocuklarda ve bebeklerde göz kayması tedavisinde erken teşhis ve müdahalenin çok önemli olduğunu belirten Çağatay, “bu nedenle ilk aylarda dahi göz kayması yani şaşılık şüphesi olan bebeklerde, bir göz muayenesi öneriyoruz.” diye ekledi.

Çocukluk ve yetişkinlik döneminde görülen şaşılık hastalığı konusunda çalışmalar yapan Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay, çocuklarda şaşılık tedavisini anlattı. “Her hastalıkta olduğu gibi şaşılıkta da erken müdahale tedavi sürecini kolaylaştıran bir öğedir.” cümleleri ile tedavi sürecinden bahsetti.

Çocuklarda göz kayması tanısı konulması, şaşılık tedavi yöntemleri ve ne tur durumlarda cerrahi müdahalelere başvurulduğuna yönelik bilgiler paylaşan Çağatay “Şaşılık belirtileri gözlemlenmesi halinde detaylı bir göz muayenesi ve gerekli tetkikler yapılmalı, uygun tedavi yöntemi belirlenmelidir. Şaşılık tedavisi asla aksatılmamalı ihmal edilmemelidir.” dedi. ‘’Örneğin muayene eden hekim gözlük önerdi ama çocuğum kullanmadı, birkaç sene sonra tekrar gidelim bakalım ne olacak. Veya çocuğum kapama yapmıyor, tedaviyi bıraktık artık çocuk büyüyünce tedaviye devam ederiz fikrine kapılıyor bazen ebeveynler.” Ebeveynlerin bu yaklaşımının doğru olmadığına vurgu yapan Çağatay, “Kapama yapmayan veya gözlük takmayan çocuklarda konu ile ilgili hekime tekrar başvurmak, gerekirse damla tedavisi (penalizasyon) veya akıllı gözlük tedavisi gibi seçenekler göz önüne alınmalıdır.‘’ diye belirtti.

Çocuklarda göz kaymasının maalesef sık karşılaşılan bir sağlık sorunu olduğunu belirten Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay şu bilgileri verdi: “İki göz arasındaki paralelliğin bozulması ile karakterize olan bu hastalık, ilerlemesinin önüne geçilmesi gereken bir sağlık problemidir. Bebeğin doğumundan itibaren gelen ilk 4 ay içerisinde yalancı veya geçici şaşılık durumları sıklıkla oluyor ancak daha önce de bahsettiğimiz gibi yine de bu dönemde yapılacak bir göz muayenesi olası sorunların erken teşhisi açısından önem taşır. Bu tür durumlarda bebeğin göz gelişiminin takibini sağlayarak herhangi bir tedaviye başvurmuyoruz. Ancak 6.ayda şaşılığın devam etmesi halinde tedavi planlamasına başlıyoruz.”

“Göz kayması kendini çeşitli belirtiler ile fark ettirebilir. Ebeveynler çocuklarında; bir nesneye odaklanırken başı belirli bir yöne yatırma, yüksek ışıkta tek gözü kısma gibi davranışsal değişimler, gözlerini ovalama, dikkatini toparlayamama şaşılık belirtisi olabilir. Bu tür durumlarda mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.” diyen Çağatay bu şikayetler ile gelen çocuklar için uyguladığı tanı yöntemlerinden bahsetti: “Öncelikle rutin görme muayenesi yaparak, çocuğun genel göz sağlığı değerlendirmesi yapılır. Ardından çocuğun bulunduğu yaş grubuna göre görme keskinliği, örtme-açma-odaklama ve üç boyutlu görme testleri ve şaşılık testleri uygulanır. Testlerin sonuçlarına göre ise şaşılık teşhisi kolayca konulabilir.”

“Gözler arasındaki kayma açısı ve çocuğun genel göz sağlığı değerlendirme altına alınarak bir tedavi planlaması yapılır. Şaşılık tedavisi kişiye özel planlanan bir tedavidir. Çocuğun farklı bir hastalıktan kaynaklı şaşılık gelişimi göstermesi halinde bu hastalığa yönelik de bir tedavi uygulanması gerekir. Ana hastalığın tedavisi ile şaşılık semptomu iyileşebileceği gibi birçok durumda direkt olarak şaşılığa müdahale edilmesi üzerine tedavi planlaması yapılır.” diye belirten Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay bu noktada çocuklarda şaşılık tedavisinde öncelik sıralamasına değindi.

“Şaşılık tedavisinde öncelikle gözlük tedavisi planlaması yapılır. Bazı durumlarda çocuğun göz bozukluğunun giderilmesi varsa göz tembelliğinin tedavisi şaşılığın tamamen kontrol altına alınmasını sağlayabilir. Ancak tüm bu tedavilerden istenilen sonucun alınamaması halinde şaşılık ameliyatına başvurulabilir.” cümleleri ile şaşılık ameliyatının detaylarına indi.

Doç. Dr. Halil Hüseyin Çağatay, “Ameliyat fikri ailelerde endişe uyandırabiliyor. Ancak şaşılık ameliyatı korkulması gerekmeyen aksine şaşılık için etkili bir tedavi yöntemi olmasından kaynaklı hem görme fonksiyonlarının iyileşmesi hem de psikososyal gelişim açısından oldukça faydasını gördüğümüz önerilen bir tedavi yöntemidir.” cümleleri ile ameliyatı anlatmaya başladı. “Şaşılık ameliyatı, bebeklik çağından itibaren her yaş grubuna uygulanabilen bir ameliyattır. Doktorunuzun uygun görmesi halinde ameliyat süreci aksatılmadan planlanmalıdır.” cümleleri ardından ameliyat sürecinin detaylarını aktardı.

“Her çocuğun yaşına uygun bir dille ameliyat süreci hakkında bilgi verilmesi gerekir. Ameliyat onun için sürpriz olmamalıdır. Ebeveynler de ameliyat öncesinde evde bu tür oyunlar oynayabilirler. Örneğin göze damla damlatılması, oyuncakların gözlerine pansuman yapılması veya konuyla ilgili çizgi filmler izlenmesi, kitaplar okunması hastane sürecinde yaşanacak kaygıyı azaltacaktır” diye belirten Çağatay “Şaşılık ameliyatı, çocuklarda genel anestezi altında uygulanan bir ameliyattır. Bu sayede çocuk ameliyat sırasında herhangi bir korku veya acı hissetmez. Ameliyat ardından ise göz genellikle sadece bir gün kapalı durur. Bu sayede çocuk veya bebek için iyileşme süreci pek zahmetli değildir. Özellikle yetişkinlere göre çocuklarda iyileşme çok daha hızlı oluyor. Sadece iki hafta içinde göz normal haline kavuşabiliyor.” diyerek sözlerine devam etti. “Ameliyat ardından gözde kızarıklık veya batma hissi gibi geçici semptomlar oluşabilir. Bu tür şikayetleri de damlalar veya ilaçlar ile kontrol altına alıyor ve iyileşme sürecini kolaylaştırıyoruz.”

“Her çocuk için göz kayması ameliyatı gerekli değildir.” diyerek merak edilen bir soruyu daha yanıtlayan Çağatay “Şaşılık için gözlük tedavisinde beklenilen iyileşmeyi göstermeyen aksine, şaşılık derecesi artmaya devam eden çocuklar için ameliyat yöntemine başvurabiliyoruz. Göz tembelliğinin tedavisi sonrasında şaşılık ameliyatına yönelebiliyoruz. Ancak gözlük tedavisine öncelik verdiğimiz unutulmamalı.” diyerek röportajını tamamladı.