Sağlıklı Bağırsak Florası ve Kilo Kontrolü Arasındaki Bağ!

Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmenin temel taşlarından biri, dengeli ve düzenli beslenme ile ideal kiloyu korumaktır. Aşırı kilo, birçok hastalığın ortaya çıkmasında önemli bir risk faktörü olarak öne çıkarken, obezite de tek başına ciddi bir sağlık problemi olarak küresel anlamda önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Bu bağlamda, Beslenme ve Diyet Uzmanı Harika Özkaya Yurttadur, bağırsak mikrobiyotasının (flora) dengesinin bozulmasının, obezite ve buna bağlı hastalıkların gelişiminde önemli bir etken olduğuna dikkat çekiyor. Özkaya, bağırsak mikrobiyotasının dengeli olmasının kilo verme sürecinde de büyük bir rol oynadığını ifade ederek, bu dengenin sağlanmasının obeziteyle mücadelede hayati bir önem taşıdığını vurguluyor.

Bağırsak mikrobiyotası ve obezite arasındaki ilişki son derece karmaşık bir yapıya sahip. Dyt. Harika Özkaya Yurttadur’un belirttiğine göre, bilimsel araştırmalar, mikrobiyotadaki değişikliklerin obezitenin hem nedeni hem de sonucu olabileceğini ortaya koyuyor. Her ne kadar mikrobiyota ile obezite arasındaki mekanizmalar tam anlamıyla anlaşılamamış olsa da, probiyotiklerin, prebiyotiklerin ve fiziksel aktivitenin bağırsak mikrobiyotasını olumlu etkileyerek obezite yönetiminde yardımcı olabileceği düşünülüyor.

Bağırsaklarımızda yerleşmiş bu mikroskobik dünya, aslında vücut hücrelerimizin sayısının yaklaşık 10 katı kadar mikroorganizma içeriyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi'nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Harika Özkaya Yurttadur, insan genomundan 150 kat daha fazla gen çeşitliliğine sahip bu mikroorganizmaların insan vücudunda yaşamlarını sürdürdüğünü ve bu topluluğun mikrobiyota olarak tanımlandığını belirtiyor. İnsanın yaşamı boyunca bebeklik, ergenlik, yetişkinlik, gebelik, emziklilik ve yaşlılık gibi farklı evrelerden geçerken, bu evrelerde mikrobiyota yapısının değişiklik gösterebildiğini dile getiriyor.

Bağırsak florasında denge kaybı yaşandığında, bu durum disbiyozis olarak adlandırılıyor. Disbiyozis, bağırsak-beyin ekseni üzerinden bağışıklık, sinir sistemi ve metabolik yollar aracılığıyla obezite ve diğer metabolik bozuklukların gelişimine neden olabilir. Bunun nedeni, besin alımı, enerji düzenlenmesi ve yağ depolanmasının bu mikrobiyal dengesizlikten olumsuz etkilenmesidir. Dyt. Yurttadur, disbiyozisin obeziteyle ilişkili metabolik sorunlara yol açabilecek kadar ciddi bir sorun olduğunu belirtiyor.

Obezite, uzun vadeli sağlık problemleriyle ilişkilendirilen kronik bir metabolik bozukluktur. Dyt. Yurttadur’un açıklamalarına göre, yüksek yağ ve düşük lif içeren diyetler bağırsak mikrobiyotasında olumsuz değişikliklere yol açarak obeziteye neden olabilir. Araştırmalar, obez bireylerde mikrobiyal çeşitliliğin azaldığını ve enerji üretimi ile depolanmasını artıran bakterilerin sayıca fazla olduğunu gösteriyor. Bu bakteriler, besinlerin daha verimli sindirilmesine ve vücutta yağ olarak depolanmasına sebep olabiliyor.

Özellikle obez bireylerde, bağırsak mikrobiyotasının, zayıf bireylere kıyasla belirgin farklılıklar gösterdiği saptanmış durumda. Zayıf bireylerle kıyaslandığında obezlerde belirli bakterilerin (örneğin Bakteroides fragilis ve Lactobacillus) daha fazla olduğu, buna karşın Bifidobakterium türlerinin zayıflarda daha yoğun bulunduğu görülüyor. Bu bakterilerin, vücut kitle indeksi (VKI) ile doğrudan ilişkili olduğu rapor edilmiştir.

Bağırsak mikrobiyotası ve obezite arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılmasıyla birlikte, probiyotik ve prebiyotiklerin bu dengeyi olumlu yönde etkileyerek hem iştah kontrolü hem de kilo yönetiminde önemli bir rol oynayabileceği anlaşılmıştır. Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında konakçının sağlığına fayda sağlayan canlı mikroorganizmalardır. Genellikle laktobasillus ve bifidobakterium ailelerine mensup olan bu canlılar, bağırsakta mikrobiyal dengeyi sağlarlar. Prebiyotikler ise sindirilemeyen ve bağırsaktaki yararlı bakterilerin çoğalmasını destekleyen besin maddeleridir.

Dyt. Harika Özkaya Yurttadur, günlük beslenme rutinine eklenebilecek probiyotik ve prebiyotik kaynaklarına da dikkat çekiyor. Probiyotik açısından zengin yiyecekler arasında; probiyotikli yoğurt, kefir, peynir, turşu, şalgam, sirke, boza ve tarhana bulunuyor. Bu gıdalar hem kolay ulaşılabilir hem de beslenme düzenine dahil edilebilir. Prebiyotik içeriğe sahip besinler ise; hindiba, enginar, pırasa, soğan, domates, kuşkonmaz, muz, sarımsak, buğday, arpa ve bal gibi gıdalarla zenginleştirilebilir.

Sonuç olarak, bağırsak mikrobiyotasının dengeli olması, yalnızca sindirim sistemi sağlığı açısından değil, aynı zamanda kilo kontrolü ve genel sağlık için de kritik bir öneme sahiptir. Probiyotik ve prebiyotik kaynaklarını düzenli olarak tüketmek, bu dengeyi sağlamada önemli bir adım olabilir.